Diş veya dişlerin farklı etkenlerden dolayı kaybedilmesi durumunda ağızda ortaya çıkan boşluk, kişinin çiğneme ve konuşma gibi fonksiyonlarının olumsuz etkilenmesine neden olur. Tüm bunların yanı sıra estetik kaygılar da ortaya çıkabilir. Kişinin sosyal hayattan izole olmasına neden olan bu durumda protetik diş tedavi yöntemleri devreye girer.

Protetik Diş Tedavisi Kimlere Uygulanır?

Protetik diş tedavisi, çoğunlukla tedaviye geç kalan hastalara uygulanır. Böylece kaybedilen diş ya da dişler farklı protez türleri ile geri kazanılabilir. Protetik tedavi yöntemleri, fonksiyon ve estetik anlamında kişinin kendisini daha iyi hissetmesini sağlar. Kişiye çiğneme ve konuşma fonksiyonu geri kazandırılırken, rahatlık ve estetik açıdan da kişinin kendini iyi hissetmesi sağlanır. Bu anlamda protetik diş tedavileri, diş hekimliğinin önemli dallarından biridir. Protetik diş tedavisinde kullanılan malzemeler oldukça geniş bir yelpazede yer alır.

Protetik Diş Tedavisinde Kullanılan Protez Türleri Nelerdir?

Protetik diş tedavisine genel anlamda sabit ve hareketli protezler kullanılsa da implant üstü protezler de bu kapsamda değerlendirilebilir:

Sabit Protezler: Sabit protezler, mevcut sağlıklı diş ya da implantlardan destek alınarak yapılan protez türüdür. Bu protezler, ağız içine farklı kimyasallarla sabitlenir. Sık kullanılan sabit protez türlerinden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

Kuron

Halk arasında kaplama olarak da bilinen kuron, büyük çürüklerin ve diş kırıklarının neden olduğu diş bütünlüğünü bozan etkenlerin ortadan kaldırılması olarak tanımlanabilir. Böylece kişinin diş bütünlüğü korunur ve dişin fonksiyonelliği geri kazanılır. Ayrıca dişler arasındaki boşluklar da kuron ile kapatılabilir. Kuron uygulamaları, dişin bir miktar küçültülmesinin ardından kaplamanın dişin üzerine sabitlenmesiyle yapılır.

Metal Destekli Porselen Kaplama

Bu protez türünün ağız içinde görünen dış kısmı porselen olsa da kaplamanın içi metalden oluşur. Bu nedenle ışık geçirgenliği azdır. Dolayısıyla metal destekli porselen kaplamalar estetik açıdan güzel olsa da doğallık açısından problem yaratabilir. Yüksek estetik beklentisi olan hastaların ön dişlerde uygulanması önerilmez.

Zirkonyum Destekli Kaplama

Işık geçirgenliğinin yüksek olduğu zirkonyum kaplamalar, bu yönüyle doğal görünüme en yakın olan kaplama türüdür. Zirkonyum destekli porselen kaplama olarak da bilinen bu uygulamalarda dişin görünen kısmı porselen, iç kısmı ise zirkonyumdan oluşur.

Seramik Kaplama

Kompozit lamina ya da seramik kuron uygulamaları, dişin çok fazla küçültülmesine gerek olmaksızın yapılır. Bu noktada yapılan işlem dişin aşındırılması olarak tabir edilebilir. Bu kaplama türünün alt kısmında metal bulunmaz. Seramik kaplamalar, güçlendirilmiş porselenden üretilir. Estetik açıdan en gelişmiş kaplama türü olarak bilinir. Bu yönüyle özellikle ön dişlerin restorasyonu amacıyla sıklıkla kullanılır.

Köprü

Bir ya da daha fazla dişin kaybedildiği vakalarda uygulanan köprü tedavisinde, mevcut diş boşluğunun yanındaki sağlıklı dişler köprü ayağı olarak kullanılır. Geleneksel, kanatlı ve asma gibi farklı tekniklerle yapılabilen köprü tedavisinde kaybedilen diş ya da diş grubunun yerine protez uygulanır. Böylece kişinin kaybettiği fonksiyonellik ve estetik geri kazandırılır.

İmplant

Diş kayıplarının oluşturduğu etkilerin geri kazandırılması için en sık başvurulan protezlerden biri implanttır. Çene kemiğine yapay diş kökünün yerleştirilmesiyle yapılan implantların üzerine farklı protez türleri yerleştirilebilir.

Hareketli Protezler

Bir veya birden fazla dişini kaybeden hastalar için uygulanan hareketli protez, çıkartılıp takılabilen apareylerdir.

Klasik parsiyel protezler

Bu dişler, hastanın ağzında kalan diğer dişlere kroşe (çengel) yardımı ile takılmaktadır. Hasta, dilediği zaman çıkartıp temizliğini yapabilmektedir. Halk arasında "çengelli protez" olarak da bilinmektedir.

Hassas bağlantılı protezler

Ağızda kalan doğal dişlere porselen kuron uygulanarak yapılan protezlere hassas bağlantılı protezler denir. Bu protezler, kroşe (çengel) kullanılmadan takılmakta olan hareketli protez çeşitlerinden biridir.

Tam Protezler

Dişlerini tamamen kaybetmiş hastalara uygulanan tam protezler, halk arasında "takma diş" olarak da bilinmektedir. İstenildiği zaman çıkartılıp takılabilen bu dişler, diğer protezlere göre (implant, zirkom vs.) daha konforsuzdur.

İmmediat protezler

İmplant tedavisi olmak isteyen hastaların cerrahi operasyondan sonra hemen uygulanan ve hareketli olan protezlerdir.

Diş üstü protezler

Dışarıdan bakıldığında tam protezler, hastanın ağzında var olan ancak bir süre sonra çekilecek olan diş veya kök üzerine uygulanan dişlerdir. Bu dişler tutuculuğunu protezin içinde kalan dişlere yapılan başlıklardan alırlar.

İmplant Üstü Protezler

Bu protez türü, var olan ya da yapılacak olan implantların üzerine sabit ya da hareketli protezlerin yerleştirilmesi olarak tanımlanabilir. Hiç dişi olmayan ancak implant için uygun kemik seviyesine sahip kişilere uygulanabilen implant üstü protezlerde temel prensip, hareketli ya da sabit protezlerin tutunmasını sağlamaktır.

Protez, çene içinde bulunan implantlarda yer alan yuvalara sabitlenir. Böylece protezlerin tutunma gücü artarak kişiye daha iyi çiğneme ve konuşma fonksiyonu kazandırır. Sabit protez için çenenin boyutuna göre alt çeneye 4 ila 6 adet, üst çeneye ise 6 ila 8 adet implant yapılır.

Hareketli protez için ise alt çenede 2 ila 4, üst çenede ise en az 4 implant bulunmalıdır. İmplant üstü sabit protezler ve implant üstü hareketli protezler, metal, seramik ve zirkonyum gibi malzemelerden yapılabilir.

İmplant üstü protezler, kemik dokusuna güç iletimini sağladığı için kemik kaybı engellenir. Bu protezler sayesinde gülüş estetiği baştan düzenlenebilir. Uzman hekimler tarafından uygun şartlarda yapılan implant üstü protezler uzun yıllar boyunca kullanılabilir.